-Φράτε Λεόνε, μου 'πε, εφτά πατωσιές έχει η γης, εφτά πατωσιές ο ουρανός και το Θεό δεν τον χωρούνε· μα η καρδιά του ανθρώπου τον χωράει· το νου σου λοιπόν, φράτε Λεόνε, μην πληγώσεις την καρδιά του ανθρώπου, γιατί μπορεί να πληγώσεις το Θεό.
(Νίκου Καζαντζάκη, «Ο φτωχούλης του Θεού»)
(Σωκράτης Μάλαμας)
Λατρεμένοι στίχοι, ταξιδιάρικη μουσική.
Αφιερωμένο σε μια Πριγκιπέσσα
που ποτέ δεν κάθισε στο Θρόνο της...
Άλλα θέλω κι άλλα κάνω, πώς να σου το πω
Έλεγα περνούν τα χρόνια, θα συμμορφωθώ
Μα είναι δώρο άδωρο ν' αλλάξεις χαρακτήρα
Τζάμπα κρατάς λογαριασμό, τζάμπα σωστός με το στανιό
Έξω φυσάει αέρας κι όμως μέσα μου
Μέσα σ' αυτό το σπίτι, πριγκηπέσσα μου
Το φως σου και το φως χορεύουν γύρω μας
Απίστευτος ο κόσμος κι ο χαρακτήρας μας
Άλλα θέλω κι άλλα κάνω, κι έφτασα ως εδώ
Λάθη στραβά και πάθη μ' έβγαλαν σωστό
Ξημερώματα στο δρόμο ρίχνω πετονιά
Πιάνω τον εαυτό μου και χάνω το μυαλό μου
Έξω φυσάει αέρας κι όμως μέσα μου
Μέσα σ' αυτό το σπίτι, πριγκηπέσσα μου
Το φως σου και το φως χορεύουν γύρω μας
Απίστευτος ο κόσμος κι ο χαρακτήρας μας...
Το Ποτέ και το Πάντα
ήταν λέει δίδυμα αδέφια
που το καθένα από τα δυο
δολοφόνησε άγρια το άλλο.
Το Ποτέ και το Πάντα
ήταν λέει το Μηδέν και το Ένα
δύο διαφορετικές εκφάνσεις
του Απόλυτου.
Το Ποτέ και το Πάντα
ήταν λέει το Άσπρο και το Μαύρο.
Κάποιος κοίταξε το Άσπρο και τυφλώθηκε από το πολύ φως
κάποιος ζούσε στο Μαύρο και τυφλώθηκε από την έλλειψη φωτός.
Το Ποτέ και το Πάντα
ήταν λέει δυο βάραθρα
στις άκρες των οποίων βρίσκονται άβυσσοι
κι ανάμεσά τους σου μένει να χτίσεις τη ζωή σου.
Μια φορά κι έναν καιρό,
από έναν τόπο μαγεμένο, από ένα σπήλαιο ιερό,
περνούσαν ταξιδιώτες, περνούσαν προσκυνητές.
Παρατήρησαν, λοιπόν, σε κάποιο σημείο ενός βράχου
μια υπέροχη δημιουργία της φύσης
ένα δάσος από λαμπυρίζοντες κρυστάλλους
με ένα υπέροχο κίτρινο χρώμα.
Μαγεμένοι από την ομορφιά
δε δίστασαν να βάλουν στις τσέπες τους
από μερικούς κρύσταλλους ο καθένας.
Έναν-έναν, λοιπόν, πήραν όλους τους κρύσταλλους
κι άφησαν το βράχο τελείως γυμνό.
Μα σαν έφτασαν σπίτι τους,
διαπίστωσαν με λύπη και τρόμο
ότι οι κρύσταλλοι είχαν πάψει να λαμπυρίζουν
κι είχαν μάλιστα γίνει σκόνη,
απλή, ξερή, πεζή σκόνη στις τσέπες τους.
~~
Ωραίο παραμυθάκι ε;
Κι όμως, η βάση της ιστορίας είναι πέρα για πέρα αληθινή.
Ανεβαίνοντας το μονοπάτι της Νέας Καμένης
προς τον κρατήρα του ηφαιστείου της Σαντορίνης
η ξεναγός μας έδειξε το σημείο
που βρίσκονταν οι κρύσταλλοι
πριν οι τουρίστες τους τσεπώσουν.
Μακριά από τις σταθερές κι ιδανικές συνθήκες
θερμοκρασίας και υγρασίας
το πέτρωμα είχε χάσει τις ιδιότητες
καθώς και τη σκληρότητά του.
Τα συμπεράσματα αφήνονται στον αναγνώστη...
«Όταν πεθάνω, δε θέλω αυτές οι ζωγραφιές να σβήσουν.
Θέλω να γίνουν αμπαζούρ, να φωτίζουν τα όνειρα των στερημένων»
(Νίκος Καββαδίας, αναφερόμενος στα τατουάζ του)
"Το νερό δεν αντιστέκεται. Το νερό ρέει. Όταν βυθίζεις το χέρι σου μέσα του, το μόνο που νιώθεις είν' ένα χάδι. Το νερό δεν είναι στέρεος τοίχος και δεν σε σταματάει. Όμως πηγαίνεις όπου θέλει να πάει και τίποτα στο τέλος δεν μπορεί να του αντισταθεί. Το νερό είναι υπομονετικό. Το νερό που στάζει μπορεί να σκάψει ένα βράχο. Να το θυμάσει αυτό. Να θυμάσαι πως είσαι σε μεγάλο ποσοστό φτιαγμένος από νερό. Αν δεν μπορείς να υπερνικήσεις ένα εμπόδιο, παράκαμψέ το. Κάνε αυτό που κάνει το νερό..."
(Από την "Πηνελοπιάδα" της Μάργκαρετ Άτγουντ)
Τη νύχτα αυτή
η ψυχή μου εξερράγη,
Ηφαίστειο που λύγισε
από την πίεση της υποχθόνιας φωτιάς.
Κι αυτά που διαβάζετε τώρα
η καυτή λάβα τα 'γραψε...
Κατηγορείτε τους ποιητές ότι κλείνονται στον γυάλινο πύργο τους αντί να βγουν ν' αγωνιστούν στον πραγματικό κόσμο.
Ότι ασχολούνται με στίχους με λέξεις, με λόγια κι όχι με έργα.
Μα δεν είναι λόγια η Ποίηση
είναι φωτιά και σίδερο.
Άρματα βαριά είναι οι στίχοι
και ματωμένες επάλξεις οι στροφές.
Δάκρυα κι αίμα
πόνος και θάνατος
και υπεράνθρωπη προσπάθεια.
Κι οι Ποιητές πολεμιστές
ενάντια στο σκοτάδι.
Σε μια κόλαση Πολέμου
απώλειες είναι οι συνειδήσεις.
Με την Αγρύπνια στα μάτια
και τον πόνο στο κορμί.
Χρόνια τώρα στις θέσεις τους
υπερασπίζονται το Όνειρο.
Χύνουν μελάνι το αίμα τους
κι οπλίζουν την πένα τους.
Γεμίζουν τα κανόνια
μόνο με Ψυχή
και σημαδεύουν το Φόβο...
Ό,τι εμείς οι άνθρωποι λέμε πόλεμο για την πίστη και την πατρίδα, τα κοράκια το λένε φαγοπότι· κι ό,τι εμείς λέμε ήρωα, τα κοράκια το λένε νόστιμο κρέας.
(Νίκου Καζαντζάκη, «Οι αδερφοφάδες»)
«Μάσκα δεν έχω να γυρνώ
στο καρναβάλι ετούτο...»
(Θανάσης Παπακωσταντίνου, «Στις χαραυγές ξεχνιέμαι»)
Μάσκα δεν έχω να φορώ
κι ούτε ποτέ είχα.
Πάντα κυκλοφορούσα
με το πρόσωπο γυμνό
εκτεθειμένο.
Μές στα μάτια μου πάντα είχα
τα αισθήματά μου προφανή
τις σκέψεις μου ολοκάθαρες.
Μα για κάποιο λόγο
οι άνθρωποι τρόμαζαν
όταν τους κοίταζα στα μάτια.
Γιατί στα δικά τους μάτια
δεν είχαν παρά μόνο σκοτάδι
και καταχωνιασμένες σκέψεις
στα βάθη της ακάθαρτης ψυχής τους.
Κι έτσι κι εγώ έπαψα
να κοιτώ στα μάτια τους ανθρώπους.
Μ' από τότε κάποιο θολό σύννεφο
σκίασε και τα δικά μου μάτια.
Κι αναρωτιέμαι τώρα
καθώς οι άνθρωποι
πια δεν φοβούνται τα μάτια μου
μήπως απόκτησα κι εγώ
τη δική μου μάσκα...
Πολλές φορές, αναμνήσεις από τον παιδική ηλικία ξαναζωντανεύουν.
Έτσι, πριν από μερικούς μήνες μου ήρθε στο μυαλό η παρακάτω ανάμνηση, την οποία ξαναθυμήθηκα πρόσφατα με την ευκαιρία των εκλογών:
Κάποτε, πριν πολλά χρόνια, πρόσεξα στο φροντιστήριο ξένων γλωσσών που πήγαινα, ότι ένας συμμαθητής μου φορούσε ένα διαφημιστικό ρολόι κάποιου κόμματος.
Το ρολόι είχε το χρώμα του κόμματος και στην πλάκα αντί για δείκτές και αριθμούς, είχε το έμβλημα του κόμματος σε ένα φόντο που αναβόσβηνε.
Μπορεί και να ήταν περίοδος εκλογών, δε θυμάμαι. Πρέπει να ήμουν αρκετά μικρούλης. Ίσως να ήταν το '85.
Μου έκανε κάποια εντύπωση τότε, - γι' αυτό άλλωστε και το θυμάμαι.
Ξανασκεπτόμενος, και έχοντας τα ενήλικά μου μάτια, αισθάνομαι ότι ήταν κάτι πολύ άσχημο.
Εγώ ποτέ δε θα έκανα -νομίζω- το χέρι του παιδιού μου διαφήμιση των πολιτικών μου πεποιθήσεων.
Γενικότερα, αυτές τις προεκλογικές ώρες, η λογική χάνεται, μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Το προεκλογικό κλίμα επισκιάζει τα πάντα. Αφίσες, συγκεντρώσεις παντού. Και να μη βλέπεις τηλεόραση, και να μην συμμετέχεις καθόλου. Παρ' όλα αυτά, το νιώθεις. Είναι παντού.
Μια φιέστα χωρίς νόημα.
Πόση ενέργεια, πόσα από τα χρήματά μας
σπαταλιούνται σ' όλα αυτά;
Διαβάζοντας την elgalla σε κάποια ανάρτηση σχετικά με το Υλικό Ονείρων, αναρωτήθηκα από τι να φτιάχνονται τα δικά μου όνειρα.
Κι ύστερα προσπάθησα να θυμηθώ πρόσφατα όνειρά μου.
Και συνειδητοποίησα ότι έχω πολύ καιρό να δω όνειρα
στον ύπνο μου.
Ίσως φταίει ότι παραμεγάλωσα (;) πια
και τα όνειρά μου από υποσυνείδητα γίναν συνειδητά
γι' αυτό όλα τα όνειρά μου πια
τα βλέπω με τα μάτια ανοιχτά.
Κάθε μέρα πλάι μου,
γύρω μου
και παλεύω για να Τα πιάσω...
Σε κάποια ανάρτησή της, η αγαπητή iliaxtida αναφέρεται στο άλλο μας μισό.
Έχω αναρωτηθεί κι εγώ πολλές φορές -αναζητώντας το- αν υπάρχει τέτοιο.
Σκεπτόμενοι ορθολογικά θα πούμε ότι ανάμεσα στο ανθρώπινη πλημμύρα που κυκλοφορεί γύρω μας, σίγουρα θα υπάρχουν άνθρωποι με τους οποίους μπορούμε να ταιριάξουμε.
Το ζήτημα είναι να έρθει κανείς σε επαφή με αυτούς και εφαρμόζοντας τα κριτήρια του νου και της καρδιάς του να επιλέξει τη στιγμή που θεωρεί σωστή, εκείνον που θεωρεί πιο κατάλληλο.
Τόσο απλό; Ίσως.
Η θητεία μου στα μηδέν και τα ένα με δίδαξε να βλέπω τα πράγματα όσο πιο απλά μπορώ, αλλά και ταυτόχρονα, όσο διεξοδικά χρειάζεται.
Κι αν για χρόνια το αποτέλεσμα είναι μηδέν;
Τότε, μπορεί απλά να αυξήσει κανείς τις πιθανότητές του, συναναστρεφόμενος περισσότερους ανθρώπους.
Το να οργανώνει κανείς δραστηριότητες, να γνωρίζει νέους ανθρώπους, να κάνει νέους φίλους, να ανακαλύπτει καινούρια πράγματα για τον εαυτό του, να περνάει καλά, να ΖΕΙ, εκτός από αυτόσκοπός, σίγουρα βοηθάει και σ' αυτό τον τομέα.
Όταν έχεις με το μέρος σου τις πιθανότητες, αρκεί να είσαι χαλαρός και να περιμένεις να ενεργήσουν...
"...πέτρα πικρή, δοκιμασμένη, αγέρωχη
ζήτησες πρωτομάρτυρα τον Ήλιο..."
(Οδυσσέας Ελύτης, «Ωδή στη Σαντορίνη»)
"...μεγάλωσαν τα σταυροθόλια της ψυχής
κι αγκάλιασαν το μάταιο..."
(Γιώτα Διέννη, «Θήρα»)
+
Δίδαξέ με
τον αιώνιο αγώνα.
Δίδαξέ με
πάνω στα ερείπια
να χτίζω την καινούρια Ζωή.
Δίδαξέ με
να βρίσκω δύναμη
να τρέφομαι απ' τη Φωτιά
την ίδια που απειλεί να με καταποντίσει.
Δίδαξέ με
πάνω στο ασταθές
στο κούφιο υπόστρωμα της Μοίρας
να χτίζω τα κάστρα μου από άμμο κι Ελπίδα
γιατί αυτά είναι τα μόνα υλικά ονείρων που διαθέτω.
Σε οπτασίες ανείπωτης ομορφιάς, Ωδές στο Άπειρο
να μεταμορφώνω, σε αέρινα παλάτια
τα ταπεινά μου υλικά,
διδάξέ με.
Να ζωγραφίζω την ομορφιά της Ζωής
με τα χρώματα του Θανάτου,
διδαξέ με.
Να μη σταματώ όσο ζω,
δίδαξέ με.
+
(Για 'κείνους που πάλεψαν με τις φωτιές.
Για 'κείνους που κάηκαν.
Για 'κείνους που ακόμα ελπίζουν.
Τούτο το καλοκαίρι,
το επίσης "πικρό", επίσης "δοκιμασμένο")
Ανάλωσα χθες βράδυ τρεις περίπου ώρες από τη ζωή μου για την παρακολούθηση της τηλεοπτικής πολιτικής αντιπαράθεσης (αντιπαθώ, γενικά, τους ξένους όρους όπως "debate") εν όψει των εκλογών.
Οι εκπρόσωποι των κομμάτων συμφώνησαν σ' αυτό τον τρόπο της τηλεοπτικής εμφάνισης. Διάλογος δεν υπήρξε, μονόλογοι στη σειρά ήταν στην ουσία. Οι αρχηγοί των δυο μεγάλων κομμάτων αρνήθηκαν και την τηλεοπτική μονομαχία των δυο τους. Κατ' εμέ, αφ' ενός επειδή φοβούνται, αφ' ετέρου επειδή απλά δεν έχουν τίποτα καινούριο/διαφορετικό/ουσιαστικό να πουν.
Πολιτική στη χώρα μας είναι λοιπόν, να μη συμμορφώνεσαι με τους όρους της αντιπαράθεσης για την οποία συμφώνησες. Να υπερβαίνεις το χρόνο. Να διακόπτεις. Να σε ρωτάνε και να ΜΗΝ απαντάς, μιλώντας περί ανέμων και υδάτων. (Σύμφωνοι, ο χρόνος είναι λίγος, αλλά εδώ σας θέλω: κάντε το επιγραμματικά, αν μπορείτε). Να κατηγορείς, να προτείνεις "πρέπει -πολύ γενικά- να γίνει αυτό και αυτό" χωρίς να λες όμως αν και πότε και σε ποιο βαθμό μπορούν να γίνουν και τελικά τι θα κάνεις ΕΣΥ. Γενικά να είσαι στον κόσμο σου σκεπτόμενος νοερά "Εγώ λαέ σε κοροιδεύω, σου πουλάω αέρα κοπανιστό κι αυτή τη στιγμή στον διαφημίζω. Και θα πουλήσουμε καλά κι αυτή την τετραετία...".
Αυτοί οι άνθρωποι είναι οι αντιπρόσωποί μας στο κοινοβούλιο στη "δημοκρατία" μας; Σ' αυτόυς εναποθέτουμε τις ελπίδες μας για ένα καλύτερο μέλλον; Λυπάμαι πολύ. Λυπάμαι πάρα πολύ. Τα θερμά μου συλληπητήρια σε όλους τους Έλληνες.
Καλούμαι, λοιπόν, σε εννιά ημέρες από τώρα να διαλέξω εκείνον που θα κάνει το λιγότερο κακό... Είναι ένα δύσκολο πρόβλημα. Απαιτεί ψυχραιμία, ενημέρωση, κρίση, σκέψη, διορατικότητα. Ίσως αυτό που δεν κάνει η πλειοψηφία των Ελλήνων. Θα προσπαθήσω να μην είμαι αυτή τη φορά μέσα σ' αυτούς. Ελπίζω το ίδιο για όσο περισσότερους ψηφοφόρους γίνεται...
-Χριστέ μου, φώναξε δυνατά, γιατί ήθελε να φτάσει η φωνή του στον ουρανό, Χριστέ μου, ως πότε ο αρχηγός των ανθρώπων θα 'ναι ο Αντίχριστος; Ως πότε ο άνθρωπος θα κοιτάζει τον άνθρωπο και δε θα του 'χει εμπιστοσύνη; Κιντυνεύουν οι τίμιοι στη γης, πόσοι είναι; λίγοι - γιατί δεν τους λυπάσαι; Γιατί τους δίνεις μονάχα την αγάπη, την αρετή, την ταπεινοσύνη, και δεν τους δίνεις και τη δύναμη; Αυτούς πρέπει ν' αρματώσεις, αυτούς κι όχι τους άλλους. Λύκοι είναι οι άλλοι, έχουν δόντια, νύχια, δύναμη· μα τα πρόβατα; Αυτά ν' αρματώσεις, Χριστέ μου, να μην τα φαν οι λύκοι. Κι αν είναι να κατεβείς ξανά στη γης, μην κατεβείς πια σαν αρνί, κατέβα σαν αγαθό λιοντάρι...
(Νίκου Καζαντζάκη, «Οι αδερφοφάδες»)
Σαν ήμουνα μικρός
και ταξιδεύαμε με το αυτοκίνητο
μου άρεσε να καρφώνω το βλέμμα
στο πλαινό παράθυρο.
Να κοιτάω τα άλλα αυτοκίνητα
τους οδηγούς, τους επιβάτες
-Αλήθεια, έχετε προσέξει ότι
όταν κοιτάς κάποιον, συνήθως
γυρνάει κι εκείνος και σε κοιτάει; -
Το δρόμο να τρέχει προς την αντίθετη κατεύθυνση
τις άσπρες λωρίδες της διαγράμμισης.
Το τοπίο στο βάθος με τα δέντρα
τα βουνά, τους γκρεμούς
τη θάλασσα.
Κι έτσι κοιτώντας
μεγάλωσα κι εγώ
κοντά τριάντα πια
και τώρα πια δεν μπορώ να κοιτάω το παράθυρο
γιατί οδηγώ ο ίδιος...
Από μικρός είχα μια ιδιαίτερη σχέση με τα μολύβια.
Έγραφα πάντα με μολύβι.
Απόφευγα, όσο μπορούσα, το μελάνι.
Δε μου άρεσε, ήταν πάντα τόσο κρύο,
τόσο απρόσωπο.
Περίβλημα από ξύλο
καρδιά από άνθρακα.
Ζωή μέσα σε ζωή.
Το περίβλημα ήταν κάποτε δέντρο.
Η καρδιά ήταν κι αυτή δέντρα ή ζώα.
Απ' έξω το κλασικό μαύρο
και να γράφει "Φάμπερ".
Τα παλιά ξύλινα μολύβια
είχαν τελείως άλλη αίσθηση.
Η μύτη μετά το ξύσιμο
με το σκληρό της τόνο.
Αργότερα ημερεύει
στρογγυλεύει
συμφιλιώνεται με το χαρτί.
Τα μολύβια μου
μου αρέσει να τα ξύνω μέχρι τέλος.
Μέχρι να γίνουν τόσα δα.
Να παίρνω όσα περισσότερα μπορώ
όπως κι απ' τη ζωή.
Τα ξύσματα τα δίναμε στα κορίτσια
κι αυτές τα έκαναν φουστίτσες
για τις παιδικές ζωγραφιές τους.
Η μυρωδιά, η μυρωδιά των ξυσμάτων
τόσο χαρακτηριστική των παιδικών χρόνων
ξυπνάει τις μνήμες.
Ακόμα και σήμερα
έχω πάντα ένα μολυβάκι στην τσέπη μου
παλιά καραβάνα, έμπιστο πολεμιστή
να σημειώνω τις σκέψεις.
Πέρασαν οι μέρες.
Και να 'μαι πάλι πίσω.
Ξεκούραστος και με τις μπαταρίες γεμάτες.
Ολότελα διαφορετικός, όπως πάντα μετά από κάθε ταξίδι.
Έχοντας γνωρίσει/ζήσει τοπία, ανθρώπους, εμπειρίες.
Ενώ εδώ πίσω, οι τραγικές εξελίξεις έτρεξαν.
Οι πυρκαγιές μας κατέκαψαν.
Η χώρα σε εθνικό πένθος.
Οι πολιτικάντηδες αναλώνονται σε υποσχέσεις και αλληλομομφές.
Οι πολίτες οικτρά απογοητευμένοι.
Βουνά δουλειάς με περιμένουν στο γραφείο.
Βουνά δουλειάς και στην προσωπική μου ζωή.
Μα δε φοβάμαι, δε φοβήθηκα ποτέ τη δουλειά.
Ας ανασκουμπωθώ σιγά-σιγά
για να ξαναρχίσω να αλλάζω
τον εαυτό μου και τον κόσμο.
Καλώς σας ξαναβρίσκω...
